İhbar Tazminatı Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Çalışma hayatının en dikkat çeken konularından biri olan ihbar tazminatı iş hayatının son bulması sonucunda ödenen ücrettir. İş hukuku mevzuatı adı altında düzenlenen ihbar tazminatı işçinin haklarını korumayı hedeflemektedir. Peki ihbar tazminatı ne demek? Gelin hep birlikte inceleyelim.

İhbar Tazminatı Nedir?

İş Kanunu’nun 17. Maddesinde düzenlenen iş sözleşmesinde iş sonlandırılırken işçi ve iş verenin belirtilen süre içinde kurallara uymadan hareket edilmesi sonucunda ödeyeceği ihbar tazminatı miktarı belirtilmiştir. Kanun adı altında bir hak olup kurallara uymayan işçi veya iş veren tazminat ödemek zorundadır. İşveren ihbar tazminatı ödediği gibi aynı zamanda işçi ihbar tazminatı da ödemektedir.

İhbar Tazminatı Türleri Nelerdir?

İşçi alacak hakları feshe bağlı ve feshe bağlı olmayan işçi alacakları olarak ikiye ayrılmaktadır.

Feshe bağlı işçi alacakları:

• Kıdem Tazminatı
• İhbar Tazminatı
• Yıllık izin ücreti alacağı
• Kötü Niyet Tazminatı vb.

Feshe bağlı olmayan işçi alacakları:

• Ücret
• Fazla mesai ücreti
• Ulusal bayram ve genel tatil ücretleri

Net İhbar Tazminatı Nedir?

Net ihbar tazminatı kişinin maaşının yarısı olarak tanımlanmaktadır. Brüt ücret içinden gelir vergisi ve damla vergisi çıkarılırsa ulaşılacak olan miktar net ücreti belirtmektedir.

Brüt İhbar Tazminatı Nedir?

Brüt ihbar tazminatı, bir çalışanın işvereni tarafından haksız bir şekilde işten çıkarılması durumunda ödenen bir tazminat türüdür. İşten ayrılma durumları her ne kadar karmaşık olabilirse de, brüt ihbar tazminatı genellikle çalışanın maaşının belirli bir süre boyunca ödenmesini içerir. Bu ödeme, işten ayrılma nedeniyle yaşanacak maddi zorlukları hafifletmeyi amaçlar.

Brüt ihbar tazminatı hesaplanırken genellikle çalışanın son birkaç aylık brüt maaşı temel alınır. Bu, çalışanın işten ayrılmasının ardından bir süre boyunca maaş almasını sağlar. İşte bu süre, genellikle iş sözleşmesine ve çalışma süresine bağlı olarak değişebilir. Yüksek brüt ihbar tazminatı genellikle uzun yıllar aynı işyerinde çalışan, yüksek maaş alan veya belirli bir pozisyonda uzmanlaşmış çalışanlar için geçerlidir.

İhbar Tazminatı Kimlere Verilir?

Şartlara uyum sağlayan her işçi ihbar tazminatı hak etmektedir. İhbar tazminatı alabilmenin şartları şunlardır;

• Sağlık sebepleri
• Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri
• Zorlayıcı sebepler

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 25.1.2012 tarihli kararı ile iş sözleşmesini iptal eden taraf karşı tarafa ödemesi gereken tazminat, sebepleri geçerli olsa bile ihbar tazminatını hak edemez.

İhbar Tazminatı Alma Şartları Nelerdir?

Öncelikle 4857 sayılı İş Kanunu'nun 17'nci maddesinde belirtildiği üzere ihbar tazminatı alabilmek için işveren çalışanının işine son vereceğini ya da işçi işten ayrılacağını gerekçeleriyle beraber bildirmelidir. İhbar tazminatı koşullarının ilk adımı olmakla birlikte gerekçeleri de önem arz etmektedir. İhbar tazminatı alma şartları aşağıdaki belirtilmiştir.

• Sözleşme belirsiz süreli olmalıdır.
• Sözleşmenin feshi sebebi geçerlilik arz etmelidir.
• Kanunda belirtilen ihbar süreleri dikkate alınmalıdır.

Bu durumlarda çalışan veya işveren ihbar tazminatı hak edilmektedir.

İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İşçi kıdemine denk gelen bildiri süresi her hafta 7 gün olarak hesaplanmaktadır. Asıl önemli olan husus işçinin maaşı, kıdemi ve çalışma süresidir. Hesaplama yaparken brüt ücret esas alınmaktadır. Çalışılan gün süresi ile brüt ödemelerin günlük miktarı çarpılmaktadır. Çıkan sonuçtan damla vergisi ve gelir vergisi kesildikten sonra sonuç işçinin ihbar tazminatıdır. Böylece 1 yıllık ihbar tazminatı 4 haftayla hesaplanmaktadır.

İhbar Tazminatı Hangi Durumlarda Yüksek Olabilir?

Birçok çalışanın kariyerinde ihbar hakkı nedir sorusu önemli bir yer tutar. İşten ayrılma durumunda, çalışanlar işverene yazılı bir ihbarda bulunma hakkına sahiptir. İhbar tazminatı hakkı, bu süreçte ortaya çıkan bir konudur ve çeşitli durumlarda yüksek miktarlara ulaşabilir. Özellikle uzun yıllar aynı işyerinde çalışan bir kişi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi durumunda, ihbar tazminatı miktarı artabilir. Ayrıca, işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirmemesi veya çalışanın maruz kaldığı haksız muamele durumlarında da ihbar tazminatı yüksek olabilir.

İhbar tazminatı hakkı, sadece işçinin haklarını koruma altına almakla kalmaz, aynı zamanda işverenin yasal düzenlemelere uymak zorunda olduğunu hatırlatır. Bu bağlamda, çalışanlar iş sözleşmelerini sonlandırma durumunda, ihbar tazminatı hakkını değerlendirirken, iş sözleşmesinin detaylarına, çalışma süresine ve olası haksız fesih durumlarına dikkat etmelidir. İhbar tazminatı hakkı, çalışanların haklarını korumak adına önemli bir mesele olup, duruma göre yüksek miktarlara ulaşabilir.

6 Aydan Önce İhbar Tazminatı Alınabilir Mi?

İhbar tazminatı hak edilmesi için 6 ay yeterli olmaktadır. İş Kanununun 17/2 Maddesi gereği ile işi 6 aydan az sürmüş olan çalışanlar bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlanarak 2 hafta (14 gün) sonra sözleşme karşılıklı feshedilmiş sayılır. Bu sürelere uymayan taraf ihbar tazminatı ödemekle yükümlüdür.

Bu durumda kurallara uymayan taraf çalışan olduğunda işçinin ihbar tazminatı ödemesi, kurallara uymayan taraf işveren olduğunda da iş verenin ihbar tazminatı ödemesi gerekmektedir. İhbar tazminatı ödeme süresi 6 aydan az sürmüşse 2 hafta, 6 ay ile 1,5 yıl arası sürmüş ise 4 hafta, 1,5 yıl ile 3 yıl sürmüş ise 6 hafta, 3 yıldan fazla sürmüş ise 8 hafta olarak belirtilmiştir.

İhbar Tazminatında Zamanaşımı

25 Ekim 2017 yılından itibaren ihbar tazminatında zaman aşımı 5 yıl olarak düzenlenmiştir. Bu süreç ikramiye, fazla mesai, yol gibi ücretlerle beraber ay sonunda başlanmaktadır. Zaman aşımı süresi hem işveren hem de işçi için aynı koşulları sağlamaktadır. 5 yıl dolduktan sonra zaman aşımına uğrar ve dava edilemez duruma gelir.